RÖNESANS( 15-16.yy)
Rönesans Fransa kökenlidir.Fakat rönesans İtalya' da doğmuştur.İtalyan hümanistlerinde eski yunan dönemine özlem vardı.Bu dönemi yeniden getirdikleri için döneme Rönesans( yenidendoğuş ) adı verilmiştir.
Ortaçağ' da skolastik düşünce yerine hümanist felsefe geldi. Skolastik düşüncede evrenin merkezinde tanrı vardı. Hümanist felsefede merkeze insan gelir. Hümanist felsefenin yayılmasında matbaanın tekrar kullanılması önemlidir.
İtalya zenginleşmeye başlıyor. Şehir devletleri kuruluyor, bir de bir sosyal grup ortaya çıkıyor, burjuvalar. Bu gruptan sanata, bilime zaman ayırmaya başlıyor.
Floransa Kilisesi , İtalya
Yarım kalmıştır. İlk başta gotik kilise olarak tasarlanmıştır. Brunelleschi yarım kiliseyi tamamlamıştır.
Kilisenin üzerine kubbe yerleştiriliyor ve rönesans tarzı ortaya çıkıyor. Sanatçı romanesk dönemden yararlanıyor.
Latin haçı plan tipini geliştiriyor.Tavan düzdür.
Rönesansı romaneskten ayıran , tek sıra halindeki sütun destek dizileridir. Romaneskte paye ya da bir paye bir sütun dizilişi kullanıyordu.Eğer kilisede romaneskteki gibi payeler ve beşiktonoz varsa rönesans olduğunu anlamak için koro kısmına bakılır. Burada kubbe varsa bu rönesans tarzıdır. Payandalar yoktur.
Kilise yüksekliği kısalıyor.
Bramante( mimar): Rönesans yapısını Bramante yakalamıştır.Klasik yunan mimarisinden yararlanır.Kare plan için latin haçı plan tipi
Merkezi plan tipi kullanılır. Çünkü simetriye önem veriliyor.
Saint Peter Bazilikası : Vatikan 16.yy. Bramante. Merkezi plan latin haçı plan tipi.
Bramante vefat edince bazilikayı Raphael yerine geçer. Raphael Haç kolunun birini uzatır. Raphael' de vafat etmiş yerine Michelangelo geçer ve bazilikayı tamamlar. Giriş alanını belirgin hale getirir ve duvarları kalınlaştırır.
Rönesans üslubunun genel özellikleri
- Çizgiseldir.
- Yüzeyseldir.( Gözleri derinlere çekmeye zorlayan unsur yoktur.)
- Kapalı üslupludur.( Rönesans eserleri geometrik kavramlarla ifade edilebilir.)
- Dengeli, ölçülü, sakindir.
- Rönesan üslubu eserleri ilk bakışta anlaşılır.
- Çokluk üslüpludur.( Rönesans eserleri parçalandığında her parça bir anlam ifade eder. Bütünden geriye kalan kısımlarda anlam taşır. )
Botticelli( 1445-1510) : Erken rönesansın önemli isimlerinden.
Mitolojik konular işler. Bu çalışmalarda modelden çalışır. Çizgisel güzelliği ön planda tutar. Bu yüzden anatomilerinde bozulmalar vardır. İnce uzun figürleri vardır. İdeal yüz güzelliği vardır.
Venüs'ün Doğuşu: Güzellik tanrıçası. İstiridye kabuğu içinde ince uzun figür resmedilmiştir.Kıyıda elinde kırmızı kumaşla Venüs' ü saracak peri vardır. Solda iki figür gül yapraklarıyla dalga etkisi yaratır.
İlkbahar : Arka planda portakal ağaçları yer alır. Merkezdeki kadın figürü ince uzun, zarif hareketlidir.
Figür üzerinde Eros , solda Üç Güzeller, en solda Merkür( uygarlık tanrısı) . Merkür'ün sağında ilkbaharı temsil eden çiçekli elbiseli kadın figürü, ağzında yeşil dal olan Flora , onun üzerindeki Rüzgar tanrısı(Zefir)dır. Simetrik bir kompozisyondur. Ortadaki kadın figürü bazı sanat tarihçilerince Venüs bazılarınca Meryem'dir.
Jan Van Eyck (1389-1441 ): Kuzeyli Sanatçı.Kuzeyli sanatçılar güneylilere göre daha gerçekçidir. Sembollere yer verirler.
Erken dönem rönesans
Arnolfini'nin Evlilik Töreni: İki figürlü. Kadın figürü hamiledir.
Kompozisyon simetriktir.Kompozisyonu merkezden ikiye bölen avizedir. duvarda ayna onun üzerinde sanatçı imzası bulunur. Aynadan şahitler ve sanatçı görülmektedir.Yatağın başındaki süpürge kötü ruhları kovmak içindir. İki figür arasında köpek sadakati simgeler. Solda elma görünür. Bu da Adem ve Havva' yı simgeler.
Leonardo Da Vinci (1452-1519) : Rönesansın önemli sanatçılarındandır.
Modelden çalışır.
Genelde üçgen kompozisyon kullanır.
Sfumato tekniği: Nesnelerde derinliğe doğru çizgilerin erimesi. Kyoruskuro tekniği: Yumuşak geçişler.
Kayalıklar Meryemi: Yarım dairesel bir sınır içindedir.( kutsal ailenin olduğu resimler bu dönemde tam daire ya da yarım daire içine alınır.)
Bebek İsa çıplak görülür. Bu tanrısallığı, saflığı ifade eder.
Üçgen kompozisyondur.
Meryem' in solundaki kadın figürü yanında bir bebek İsa bebeğe bakmaktadır.İsa bebek oyun oynamaktadır.
Arka planı Da Vinci eskiz çizimlerimden biçimlendirir.
Son Akşam Yemeği
Michelangelo (1475-1564): Heykeltraş-ressam
Heykellerinde mermeri kullanır.
Zıtlıklarla dengeye ulaşır.
Modelden çalışır.Diğer rönesans sanatçılarından farklı olarak figürlerini doğayla bütünleştirmiyor. Arka planda ne olması gerekiyorsa onu resmediyor.
İlk zamanlarında antik dönem( ideal güzellik) etkileri görülür.
Madonna and child
Pieta
Davut Heykeli
Mahşer
Adem'in Yaratılışı
Raphael (1483-1520): Mitolojik, dini konulu ve portre resimleri yapmıştır.
Madonnaların ressamıdır.(Meryem resimleri)
Dönemde kullanılan kompozisyonlardan farklı kompozisyonlar kullanmıştır.
Atina Okulu: Remi yarım dairesellikle sınırlandırarak kutsal bir etki yaratmıştır. Rönesans yapısı içinde antik çağ figürleri vardır. Merkezde Platon ve Aristotales vardır. İki figürde geride yer alır. Fakat perspektifin etkisiyle vurgu bu iki figürdedir. Merkezdeki iki figürün öndeki merdiveni boş bırakmamış ve oraya Diyojeni yerleştirmiştir. Merdevendeki figür kaldırılırsa vurgu merdivene kayacaktı. Bu eserde sanatçı dönemin sanatçılarını figürlerinde kullanmıştır. Merdivenin üs bölümünde felsefeciler, alt tarafta ise fen bilimcileri vardır.
The Sistine Modonna: İsa' lı Meryem, Aziz ve Azizeler İle önde melekler vardır. Arkadaki bulutlar portrelerden oluşmuştur. Meryem ve İsa izleyiciye bakar durumdadır.Diğer figürler Meryem ve İsa' ya bakmaktadır.Melek figürleri ise Önde bir pencere pervazına kollarını koymuş vaziyettedir. Pencere olmasını düşündüren sağ ve solda yer alan perdelerdir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder